Opisanie rozmiarów budynków w Polsce umożliwiają formalne normy. Należą do nich:
- Polska Norma PN-ISO 9836:1997, dotycząca określania i obliczania wskaźników powierzchniowych
i kubaturowych - PKOB – Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych
- Rozporządzenie ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa w sprawie wymaganych warunków technicznych i usytuowania budynków
Powierzchnia użytkowa (m²)
Klasyfikuje się ją zgodnie z celem i przeznaczeniem budynku, w jakim jest on wznoszony. W domach jednorodzinnych do powierzchni użytkowej wlicza się powierzchnię pokoi, kuchni i łazienek. Istnieją jednak pewne problemy z wyliczaniem powierzchni użytkowej, ponieważ regulują ją dwie normy. Starsza norma, która teoretycznie przestała obowiązywać w roku 1999 wciąż jest brana pod uwagę i wielu budowlańców powierzchnię użytkową oblicza właśnie według niej.
PN-70/B-02365 nakazuje sumowanie powierzchni wszystkich pomieszczeń, nie uwzględniając grubości tynków i innych okładzin ściennych. Zgodnie z zapisami normy nie należy wliczać do powierzchni użytkowej pomieszczeń gospodarczych, technicznych, balkonów, tarasów i strychu.
Poddasze wlicza się do powierzchni użytkowej w następujący sposób:
- jeśli wysokość w świetle pomieszczenia przekracza 220 cm – wliczamy 100% powierzchni,
- jeśli wysokość w świetle pomieszczenia wynosi 140 – 220 cm – wliczamy 50% powierzchni,
- jeśli wysokość w świetle pomieszczenia jest mniejsza od 140 cm – pomieszczeń takich nie wliczamy do powierzchni użytkowej.
Pomiarów powierzchni należy dokonywać 1,00 m nad podłogą. PN-ISO 9836 nakazuje sumować wszystkie powierzchnie - wykończone całkowicie - i uwzględniać tynki oraz okładziny. Wyłączeniu podlegają pomieszczenia, których wysokość w świetle jest mniejsza niż 190 cm. Pomieszczenia te norma określa jako pomocnicze. Nawet jeśli w pomieszczeniach znajdują się skosy – pomiaru należy dokonywać przy poziomie podłogi. Do powierzchni użytkowej nie wlicza się powierzchnia garażu, jak i pomieszczeń technicznych usytuowanych przy nim.
Uwaga – banki oraz urzędy statystyczne mogą kierować się jeszcze innymi, odrębnymi przepisami. Definicję powierzchni użytkowej określają bowiem jeszcze różnie i niespójnie trzy inne ustawy: Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z dnia 12 stycznia 1991, Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 oraz Ustawa o podatku od spadków i darowizn z dnia 23 lipca 1983 roku.
Powierzchnia całkowita budynku (m²)
W odróżnieniu od powierzchni użytkowej – powierzchnia mniej kłopotliwa do ustalenia. Jest to suma powierzchni całkowitych wszystkich kondygnacji budynku. Powierzchnię całkowitą kondygnacji mierzy się na poziomie posadzki po zewnętrznym obrysie budynku. Uwzględnia się tynki, okładziny ścienne oraz balustrady. Do powierzchni całkowitej budynku wlicza się wszystkie kondygnacje naziemne
i podziemne, poddasza, kondygnacje techniczne, magazynowe oraz tarasy i balkony, podcienia, zjazdy do garaży.
Powierzchnia netto (m²)
Jest to powierzchnia wszystkich pomieszczeń w domu, mierzona po podłodze i liczona bez względu na różnice wysokości między podłogą, a sufitem.
Powierzchnia zabudowy (m²)
Według definicji jest powierzchnią, jaką budynek w stanie wykończonym zajmuje na terenie działki. Wyznacza się ją przez pionowy rzut krawędzi zewnętrznych domu – na powierzchnię terenu, na którym się znajduje.
Do powierzchni zabudowy nie są wliczane:
- powierzchnie, które zajmują wydzielone obiekty pomocnicze, tj. altany, szklarnie, itp.
- powierzchnie, które zajmują elementy drugorzędne, tj. zewnętrzne schody, markizy, daszki, oświetlenie zewnętrzne.
- powierzchnie obiektów budowlanych i ich części, które nie wystają ponad powierzchnię terenu.
Minimalne wymiary działki (m2)
Są to takie wymiary terenu, które pozwalają umieścić bryłę domu w odpowiednim oddaleniu go od granic działki. Ściany z otworami okiennymi wymagają oddalenia 4 m od granicy terenu, zaś ściany nieposiadające otworów okiennych i drzwiowych - 3 m. Możliwe jest zmniejszenie podanych odległości, ale może ono nastąpić tylko w wyjątkowych przypadkach.
Czy poddasze wlicza się do powierzchni użytkowej budynku?
Poddasza są brane pod uwagę przy obliczaniu powierzchni użytkowej budynku, jednak odbywa się to według określonych zasad. W świetle obowiązujących przepisów prawa i Polskich Norm zaliczeniu do powierzchni użytkowej w 100% podlegają poddasza posiadające wysokość
w świetle pomieszczenia powyżej 220 cm. Poddasza o wysokości w świetle pomieszczenia od 140 do 220 cm podlegają doliczeniu do powierzchni użytkowej jedynie w 50%. Natomiast powierzchni, o wysokości w świetle pomieszczenia mniejszej niż 140 cm – nie wlicza się do powierzchni użytkowej budynku. Stanowią one tzw. powierzchnie niepełnowartościowe, przez co nie podlegają też opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Kubatura budynku (m3)
Rozróżnia się kubaturę budynku brutto i kubaturę budynku netto. W celu uzyskania kubatury netto, potrzebnej np. do wyliczenia bilansu cieplnego domu – pomniejsza się kubaturę brutto o kubaturę wydzielonych klatek schodowych, szybów dźwigowych oraz o wszystkie elementy zewnętrzne budynku (tarasy, balkony, podcienia).
Kubatura budynku to suma kubatur wszystkich jego kondygnacji. Stanowi ona pojemność lub objętość budynku i pozwala precyzyjnie określić jego wielkość. Jest iloczynem powierzchni rzutu każdej kondygnacji, mierzonym po zewnętrznym obrysie ścian i wysokości tej kondygnacji.
Do kubatury brutto budynku wlicza się kubaturę wszystkich przejść, prześwitów, poddaszy nieużytkowych, ganków, krużganków, balkonów i tarasów.
Obliczenie kubatury odbywa się za pomocą dość skomplikowanych wzorów matematycznych
i potrzeba do powyższego celu bliższego zapoznania się z normą PN-ISO 9836.
Wysokość kondygnacji (m)
Jest to odległość mierzona od wierzchu podłogi danej kondygnacji do wierzchu najbliższej, położonej wyżej podłogi lub do wierzchu stropu. Inaczej mówiąc, wysokość parteru można określić jako wysokość od jego posadzki do posadzki pierwszego piętra.
W przypadku jeżeli na stropie znajduje się warstwa ocieplenia – wysokość mierzy się do wierzchu tej warstwy. Jeżeli natomiast nad ostatnią kondygnacją znajduje się stropodach – wysokość liczymy również do jego wierzchu, ale tylko wówczas gdy jego średnia wysokość jest mniejsza niż 1,0 m.
Wysokość budynku (m)
Stanowi ją pionowa odległość między poziomem terenu, a najwyższym punktem dachu. Mierzymy ją przy najniżej położonym wejściu do budynku – od poziomu terenu do górnej powierzchni stropu nad najwyższą kondygnacją. Jeżeli poddasze jest użytkowe – górnym punktem pomiaru będzie kalenica dachu lub jętki z warstwą izolacji.
