Wybieramy kolor domu. Jak dobierać i zestawiać kolory

Dobierając kolory do zewnętrznego wykończenia domu powinniśmy jednak stawiać nie tylko na samą estetykę. W tym przypadku liczy się również strona praktyczna i zdrowy rozsądek właścicieli. Pamiętajmy też, że nasz dom staje się częścią krajobrazu i powinien do niego pasować. Warto zastanowić się jakie kolory domów dominują w naszym sąsiedztwie i uwzględnić to, wybierając kolorystykę naszego (zawsze też możemy zdecydować na barwy neutralne).

Przed podjęciem decyzji o ostatecznym kolorze elewacji domu, warto zastanowić się nad kolorem pokrycia dachowego. Zasadę tę dyktuje zawężony wybór kolorów, w jakich występują materiały pokryciowe. Nie znaczy to jednak, że jesteśmy całkowicie skazani na monotonię. Producenci pokryć dachowych niemal z sezonu – na sezon rozszerzają swoje oferty o nową kolorystykę materiałów.

Kolor dachu powinien współgrać z całością budynku i dobrze komponować się z planowanym kolorem elewacji domu. Odpowiednio – do dachów w barwach zieleni dobrze dopasują się ściany w odcieniach beżu, żółci oraz bieli. Przy tradycyjnym dachu czerwonym lub ceglastym uzyskamy ponadczasowy charakter budynku, jeśli ściany pozostaną białe lub kremowe. Uniwersalnym kolorem pokrycia dachu jest kolor grafitowy. Pasują bowiem do niego prawie wszystkie kolory elewacji, jak również elementy drewniane związane z jej wykończeniem.
Pamiętajmy jednak o tym, że im ciemniejszy kolor dachu, tym większa powinna być otwarta przestrzeń wokół budynku. Ciemne dachy najlepiej prezentują się na terenach niezbyt gęsto zabudowanych i nieporośniętych roślinnością.

W odróżnieniu od nieco ograniczonej kolorystyki pokryć dachowych – farby elewacyjne występują już w pełnej gamie kolorystycznej. Stosując znaczne uproszczenie można barwy te podzielić na  jasne i ciemne. Podobnie, jak w przypadku urządzania wnętrz obowiązuje zasada, że jasne kolory dają wrażenie optycznego powiększenia. Zatem zastosowane na zewnętrznych ścianach budynku sprawią, że dom będzie wydawał się większy, aniżeli jest w rzeczywistości. Ponadto, budynek utrzymany w jasnej tonacji będzie prezentował się wesoło, radośnie i da się go łatwo zauważyć na tle otoczenia.

Ponadczasowa, ciągle modna i wciąż stosowana na elewację domu - pozostaje biel. Można zauważyć ją zarówno na domach w stylu dawnego dworku polskiego, jak i na budynkach nowoczesnych. Biel jest uniwersalna i nie sprawia trudności z łączeniem jej z innymi kolorami. Budynek zyska nowoczesny i innowacyjny wygląd, jeżeli np. białą fasadę połączymy z kolorem ciemniejszym – podkreślając w ten sposób charakterystyczne elementy wykończenia domu lub zastosujemy dodatkowo, np. na cokołach – naturalny kamień, czy drewno. Pamiętajmy jednak, że oprócz wymienionych zalet, kolor biały ma też poważną wadę. Mianowicie – biała elewacja szybko ulega zabrudzeniu i często trzeba ją odświeżać.

Innym, bardzo typowym dla elewacji domu kolorem jest żółty. Barwa ta, choć również należąca do jasnych jest bardziej praktyczna od bieli. Brudzi się wolniej i sprawia, że dom staje się cieplejszy oraz bardziej rozświetlony. Żółtą elewację najczęściej można spotkać na budynkach parterowych o niewielkiej powierzchni użytkowej. Kolor ten sprawia, że wydają się one bardziej przestronne i obszerniejsze, niż w rzeczywistości.
Zielenie na elewacji, jeśli występują w odcieniach pastelowych, dobrze współgrających z żywą naturą. Natomiast odcienie błękitu trzeba stosować z dużym wyczuciem (będą dobrze wyglądać na budynkach raczej nowoczesnych i w połączeniu z bielą oraz szarościami).
Szare elewacje spotyka się coraz rzadziej, chociaż warto pamiętać, że nowoczesnej architektury ten kolor pasuje bardzo dobrze.

Wybierając kolor elewacji pamiętajmy, że ten kolor zmieniamy rzadko - zastanówmy się, czy na wybrany kolor będziemy równie chętnie patrzeć również za 10 albo 15 lat.

Zastanawiając się nad kolorem elewacji warto wziąć pod uwagę formę naszego domu. Jasne kolory można stosować zarówno na całej elewacji, jak i do podkreślenia określonych detali. Warto jednak kierować się zasadą, że im więcej architektonicznych drobiazgów i dekoracji fasady – tym kolor powinien być bardziej stonowany, a elewacja jednolita.

Bardziej odważni inwestorzy wybierają na elewację również i kolory ciemne. Nie ma w tym niczego niewłaściwego, pod warunkiem, że barwy te zastosuje się z odpowiednim wyczuciem i umiarem. Świetnie nadają się przede wszystkim do uwypuklenia określonych elementów architektonicznych. Należy jednak pamiętać, że intensywne, ciemne kolory są najwłaściwsze w przypadku budynków o prostej, zwartej bryle.

Pamiętajmy jednak, że ciemne tynki intensywniej nagrzewają się. Takie zmiany termiczne powodują naprężenia, które mogą skutkować uszkodzeniami tynku (pęknięcia, odspojenia). Mocniej nagrzewające się ściany to też problemy z zapewnieniem odpowiedniej izolacji termicznej domu podczas upałów.

Zastosowanie jednego koloru na całym budynku może niektórym wydawać się nudne i monotonne. Jednak nie ma przeciwwskazań, aby barwy łączyć ze sobą. Należy to jednak robić z umiarem i w taki sposób, aby dom wyglądał lekko i naturalnie.

Elementy dekoracyjne i detale architektoniczne można podkreślić innym kolorem, niż zastosowany jako podstawowy kolor elewacji, ale nie należy w tym zakresie nazbyt fantazjować. Jako kolory dodatkowe można zastosować jedną, góra dwie barwy. Najlepiej, jeśli będą to odcienie wywodzące się w jakiś sposób z otoczenia budynku.

Do wyróżnienia ram okiennych lub drzwi lepiej nadają się kolory jaśniejsze od podstawowego, a nie jak mogłoby się wydawać niektórym – ciemne i wyraziste. Dobieranie kolorów zawsze powinno być szczegółowo przemyślane i raczej zgodne z utartymi standardami, a dodatkowo kolor podstawowy powinien harmonizować z otoczeniem. Dobry efekt kolorystyczny to taki, który współgra nie tylko w ramach naszego domu, ale pasuje także kolory sąsiadujących budynków tworzą architektoniczną całość i „ nie gryzą się ze sobą”.
Pamiętajmy:

• Na dużych płaszczyznach bezpieczniej jest stosować barwy jasne i mniej intensywne.
• Ciemne i nasycone kolory szybciej się nudzą i przestają być interesujące.
• Zestawienia barw naturalnych na ogół są dobrym rozwiązaniem.
• Najbardziej harmonijnie prezentują się zestawienia: barwa podstawowa + barwa od niej pochodna. 
• Barwy ciemne i mocno nasycone nadają się na mniejsze płaszczyzny lub podkreślenie detali.
• Kolory neutralne są lepiej odbierane przez otoczenie.
• Kolor elewacji jest w stanie zmienić proporcje budynku.

Temperatura powietrza, zarówno niska, jak i wysoka, a najbardziej jej gwałtowne zmiany - powoduje naprężenia termiczne w tynku. To z kolei prowadzi do jego uszkodzeń, tj. pękania, a następnie odspajania się i odpryskiwania większych fragmentów elewacji. Przy klimacie, jaki panuje w naszym kraju – zimą elewacje budynków są w stanie schładzać się do nawet -30 stopni Celsjusza, a latem nagrzewać do +80 stopni Celsjusza.

Niebagatelną rolę w występowaniu naprężeń tynku odgrywają kolory jakimi pokryto ściany od ich zewnętrznej strony. Współczynnik określany, jako HBW – to współczynnik odbijania światła. Dla bieli wynosi on 100%, co oznacza całkowite odbicie, zaś dla czerni 0%, czyli pełne pochłanianie. Podczas doboru kolorów na elewację – oprócz czynników czysto estetycznych – warto brać również pod uwagę parametry wspomnianego współczynnika. Pozwala to uniknąć naprężeń termicznych na większych płaszczyznach przegród zewnętrznych i zachować trwałość elewacji. Producenci tynków stosowanych w metodzie lekkiej mokrej przestrzegają przed stosowaniem barw o współczynniku HBW niższym niż 40% i całkowicie odradzają stosowanie kolorów o HBW mniejszym niż 20%.

Istnieją jednak technologie produkcji tynków umożliwiające zastosowanie nieograniczonej kolorystyki. Do tynków odpornych na niekorzystny wpływ warunków atmosferycznych należą tynki akrylowe i tynki z dodatkiem włókna węglowego. Pierwsze z wymienionych materiałów po związaniu - nadal pozostają elastyczne, co powoduje możliwość znacznego rozszerzenia ich gamy kolorystycznej. Charakteryzują się jednak małą dyfuzyjnością, czyli niską przepuszczalność pary wodnej, a to wiąże się z tym, że nie zaleca się stosowania ich na ociepleniach z wełny mineralnej. Znacznie lepszą paroprzepuszczalnością charakteryzują się tynki z dodatkiem włókna węglowego. Mogą być one kładzione na elewacje z ociepleniem z wełny w barwach o współczynniku HBW większym niż 5% i na styropian – w kolorach o HBW wyższym od 15%.