Poznaj wyjątkowy dom z prefabrykatów: Dom w Grzepnicy. Jak wygląda i za co zdobył prestiżową nagrodę?

Domy prefabrykowane nie cieszą się w Polsce popularnością – przeważająca większość inwestorów decyduje się na tradycyjny, murowany dom. Budownictwo z prefabrykatów często postrzegane jest jako nieciekawe, powstające od sztancy, a w naszym kraju kojarzy się głównie z PRL-owskimi blokami z wielkiej płyty. Tymczasem technologia poszła znacząco naprzód, a stawiane w kilka miesięcy domy z prefabrykatów są popularne w wielu krajach Europy Zachodniej, a także m.in. w Turcji i Stanach Zjednoczonych.

Pod koniec 2022 r. domy z prefabrykatów docenili także jurorzy prestiżowego konkursu Polski Cement w Architekturze. Główną nagrodę – statuetkę złotej betoniarki – zgarnął projekt o nazwie Dom w Grzepnicy, stworzony przez Karola Nieradkę i Michała Jaroszewicza z pracowni maxberg (która stworzyła też m.in. ciekawy Dom w Dobrej). Budynek zdecydowanie przykuwa wzrok i na pierwszy rzut oka zupełnie nie wygląda na „zbudowany z klocków”. Gdy się jednak przyjrzeć, widać łączenia elementów, które projektanci celowo wyeksponowali.

Zobacz więcej zdjęć niezwykłego Domu w Grzepnicy:

– Dom w Grzepnicy, w przeciwieństwie do wszystkich innych, dostał nagrodę za to, że prefabrykaty, z których został poskładany, zostały zaprojektowane w taki sposób, żeby stworzyć równocześnie rysunek elewacji. Wyraźnie widać, że linie, które się na niej pojawiają, są miejscami połączenia prefabrykowanych bloków. Wadę technologii prefabrykowanej, czyli fakt powstawania łączeń, wykorzystaliśmy jako atut, który posłużył nam do stworzenia oryginalnego wyrazu elewacji. To właśnie zostało dostrzeżone i docenione – mówi w rozmowie z Arlettą Liro nagrodzony architekt Karol Nieradka.

Jak przyznaje Nieradka, jednym z celów jego pracowni jest popularyzacja technologii domów prefabrykowanych. Daje ona duże możliwości, jednak w Polsce jest ona mało znana i niechętnie stosowana, m.in. przez wspomniane skojarzenia z wielką płytą. Tymczasem dziś z prefabrykatów można budować dowolnie skomplikowane bryły i tworzyć unikalne, ciekawe budynki.

Jury konkursowe doceniło Dom w Grzepnicy przede wszystkim za pokazanie potencjału drzemiącego w budynkach prefabrykowanych. Kreatywne zastosowanie tej technologii ujęło jury i zadecydowało o przyznaniu projektowi nagrody głównej.

– Zastosowanie tej technologii wydaje się innowacyjne w aspekcie budownictwa jednorodzinnego; pozwala na zastosowanie mniejszej ilości materiałów wykończeniowych, zmniejsza uciążliwość budowy dla otoczenia oraz zapewnia duża kontrolę projektanta nad efektem końcowym – napisano w uzasadnieniu werdyktu.

Zobacz, jak prezentuje się na żywo Dom w Grzepnicy:

Jak ujawnia w wywiadzie jeden z twórców budynku, przy jego projektowaniu twórcy postawili na proste bryły i oszczędne kolory. Dzięki temu miejsca łączeń prefabrykatów ze sobą stały się bardziej widoczne, nadając Domowi w Grzepinie wyjątkowego charakteru.

– Aluminiowe okna w kolorze miodowożółtym są jedynym akcentem kolorystycznym domu. Dach z blachy i elewacje stanowią grafitowe tło dla otoczenia i kontrastują jedynie z oknami – podkreśla Nieradka.

Projektując domy z prefabrykatów, Nieradka i jego współpracownicy starają się też dbać o ekologię. Choć budowanie z betonu na ogół jest w tym kontekście źle postrzegane, można podjąć pewne kroki, które sprawiają, że dom „budowany z klocków” staje się bardziej ekologiczny niż tradycyjnie wznoszony murowany dom jednorodzinny.

– Beton uznawany jest za materiał neutralny, jeśli nie jest transportowany na wielkie odległości i wykonany jest z lokalnych surowców. (…) W Polsce mamy dostatek piasku, a beton wytwarzany jest lokalnie – wyjaśnia Nieradka. – Produkcja w nowoczesnej fabryce daje większą kontrolę nad procesem produkcji, w tym np. ilości zużywanej wody, ograniczaniu strat surowców, zminimalizowaniem liczby opakowań i ich recyclingiem. Ogromną zaletą prefabrykacji ścian wielowarstwowych jest minimalizacja ekip budowlanych i robót wykonywanych na placu budowy.

Ponieważ dom prefabrykowany jest projektowany od razu „w częściach”, drukowany w 3D i montowany na placu budowy z gotowych elementów, przy takiej budowie powstaje znacznie mniej odpadów. Również krótszy czas budowy jest korzystny dla środowiska, gdyż oznacza m.in. niższe zużycie prądu.

– Zdajemy sobie sprawę, że beton ma wielu przeciwników, a jego produkcja pochłania wiele energii i wody. Wciąż jednak jest głównym budulcem nowoczesnego świata. Staramy się ograniczać jego wpływ na środowisko, a jednocześnie umożliwić powtórne użycie w przyszłości. To na pewno bardziej przyjazne dla naszej planety niż tradycyjne budowanie – podsumowuje architekt.