Kiedy jest potrzebne pozwolenie na budowę, a kiedy zgłoszenie?

Uproszczona forma dotyczy tylko tych inwestycji, które nie naruszają interesów sąsiadów, a więc nie mają większego wpływu na działki sąsiednie. Ułatwienia nie dotyczą jedynie domów mieszkalnych, jeszcze większy wpływ mają na drobne inwestycje, których rozpoczęcie jeszcze niedawno oznaczało konieczność występowania o pozwolenie na budowę.

Sprawdź: Co się zmieniło w Prawie budowlanym od stycznia 2017 roku

Z punktu widzenia inwestora indywidualnego mieszkającego na terenach wiejskich najważniejsze jest to, że pozwolenia na budowę nie potrzebuje już inwestycja polegająca na budowie obiektu gospodarczego związanego z produkcją rolną i uzupełniającego zabudowę zagrodową w ramach działki siedliskowej, parterowego  budynku  gospodarczego  o powierzchni zabudowy do  35 m (przy  rozpiętości  konstrukcji  nie większej niż 4,80m), płyt do składowania obornika, szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę o pojemności do 25 m.

Pozwolenia nie wymaga również budowa wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane. Podobnie jest w przypadku wolno stojących parterowych budynków gospodarczych w tym garaży, altan oraz przydomowych ganków i oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 35 m² (przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m² powierzchni działki).

Bez pozwolenia na budowę stawiać można także wolno stojące parterowe budynki rekreacji indywidualnej, rozumiane jako budynki przeznaczone do okresowego wypoczynku o powierzchni zabudowy do 35 m² (na 500m² działki mogą przypadać dwa takie obiekty), a także wiat o powierzchni zabudowy do 50 m² (maksimum dwie na 1000m2 działki). Pozwolenia nie potrzebują również działkowcy, którzy na terenach ROD zamierzają wznieść altanę czy budynki gospodarcze (sprawę tę reguluje ustawa o ROD). Bez zbędnych formalności zbudować można przydomowe oczyszczalnie ścieków (o wydajności do 7,50 m³ na dobę) i  zbiorniki bezodpływowe na nieczystości ciekłe (o pojemności do 10 m³), a także przydomowe baseny i oczka wodne, o ile ich powierzchnia nie przekracza 50m².

Mniej formalności związanych z pozwoleniami trzeba też załatwiać w przypadku budowy pomostów o długości całkowitej do 25 m czy pochylni przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych. Pozwolenie nie jest potrzebne również przy instalacjach zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m³, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w domach jednorodzinnych oraz przy budowie przyłączy: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych, a także obiektów małej architektury i ogrodzeń.

Zastrzec trzeba jednak, że ułatwienia nie obowiązują, gdy obiekty mają powstawać w sąsiedztwie zabytków albo na terenie wyznaczonym obszarem Natura 2000. W takim wypadku każdorazowo potrzebne jest pozwolenie na budowę. Cały czas pozwolenia na budowę wymagają domy wielorodzinne, w tej kategorii mieszczą się również domy szeregowe i tzw. bliźniaki.

Co ważne, o pozwolenie na budowę nie trzeba występować również w przypadku robót budowlanych polegających m. in na remoncie lub przebudowie urządzeń budowlanych, dociepleniu budynków o wysokości do 25 m, utwardzeniu powierzchni gruntu na działkach budowlanych;  instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych (z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych poza obszarem zabudowanym),  instalowaniu krat na obiektach budowlanych, montażu pomp ciepła, urządzeń fotowoltaicznych o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kW oraz wolno stojących kolektorów słonecznych.

Dla większości powyższych inwestycji konieczne jest jednak dopełnienie pewnych formalności, czyli zgłoszenie budowy. Zgłoszenia wymaga też docieplenie budynków o wysokości powyżej 12 metrów i nie wyższych niż 25 m, budowa ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m oraz stawianie urządzeń o wysokości powyżej 3 m na obiektach budowlanych. Żeby dokonać zgłoszenia (to czynność wolna od opłat), należy przygotować szereg dokumentów - posiadać wypełniony formularz zgłoszenia, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, mapę zasadniczą z naniesioną lokalizacją, szkice, rysunki zamierzenia budowlanego, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami (na przykład w przypadku zgłoszenia budowy instalacji zbiornikowej na gaz płynny czy przyłączy energetycznych wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych cieplnych i telekomunikacyjnych). Do wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia organ nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji. Zgłoszenie jest ważne nie dłużej niż 3 lata od określonego w zgłoszeniu terminu rozpoczęcia budowy lub wykonywania robót. Warto jednak pamiętać, że zawsze inwestor może zamiast zgłoszenia robót budowlanych złożyć wniosek o pozwolenia na budowę.