Jak wybrać projekt, żeby zbudować zdrowy i wygodny dom

Projekt domu - indywidualny, czy gotowy?

Kiedy zaczynamy myśleć o budowie domu, musimy zdecydować, czy będziemy korzystać z projektu gotowego, czy indywidualnego. W przypadku projektu indywidualnego, mamy możliwość przedstawienia architektowi naszych oczekiwań i przygotowania projektu zgodnie z naszymi preferencjami i potrzebami. To jednak rozwiązanie droższe.
W przypadku projektów gotowych mamy do wyboru tysiące propozycji domów w różnych stylach, o różnym metrażu, konstrukcji i rozplanowaniu powierzchni. Oferta jest tak bogata, że można znaleźć dom w pełni odpowiadający naszym potrzebom. Jednak najpierw – trzeba je określić. Pamiętajmy, że zmiany w projektach gotowych są możliwe, ale płaci się za nie dodatkowo, więc lepiej poświęcić czas na znalezienie projektu, który optymalnie nam odpowiada (lub zdecydować się na projekt indywidualny).

Patrząc na domy i ich projekty, pierwsze co widzimy, to bryła i jej detale. Wygląd zewnętrzny domu oczywiście ma znaczenia, ale to w jego wnętrzu spędzamy 90% czasu. Dlatego pamiętajmy, by dom wybierać od środka, a nie od zewnątrz. Bardzo istotne jest rozplanowanie – funkcjonalne i spełniające nasze potrzeby. Ale wybierając projekt domu zwróćmy także uwagę na takie elementy jak efektywność energetyczna, jakość klimatu wewnętrznego, czy oświetlenie. To kwestia nie tylko „ekologii” – często traktowanej jak modne hasło, ale przede wszystkim – naszego zdrowia, a także niższych kosztów utrzymania domu. Dlatego zwracajmy uwagę na biura projektowe, dla których rozwiązania nowoczesne i energooszczędne są ważne i uwzględniane przy tworzeniu projektów.

Projekt domu, a nasze potrzeby

Kiedy rozpoczynamy poszukiwania projektu domu, musimy określić, jakie mamy potrzeby i wymagania. Nad tym warto naprawdę dobrze zastanowić się. Pamiętajmy też, że w tym domu spędzimy lata, spróbujmy więc wybiec myślami również w przyszłość. Zastanówmy się, ile faktycznie miejsca potrzebujemy. Czy zależy nam na dużej przestrzeni wspólnej? Czy w przyszłości rodzina powiększy się i już teraz warto wygospodarować dodatkową przestrzeń na pokoje dziecięce? A może zamieszka z nami starsza osoba? Jak duża powinna być kuchnia? Czy lubimy gotować w kuchni otwartej, czy wolimy zamkniętą? Czy wystarczy jedna łazienka? Czy niezbędne jest dodatkowe miejsce np. na pomieszczenie gospodarcze, pokój dla gości, a może gabinet do pracy?
Tego typu pytania pozwolą nam określić powierzchnię domu, liczbę pomieszczeń i ich rozplanowanie. Pozwolą nam też oszacować koszt budowy domu – przecież liczy się on w metrach kwadratowych. Każdy dodatkowy metr to wyższe koszty budowy, ale też późniejszego utrzymania domu.

Wielkość działki, a projekt domu

Często decydujemy się na budowę domu, bo mamy działkę. Wybierając projekt, musimy wziąć pod uwagę jej wielkość i kształt. Pamiętajmy, że musimy liczyć się z przepisami, które określają np. odległość od granicy działki, jaką trzeba zachować. Poza tym sprawdźmy Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (lub wystąpmy o tzw. Warunki zabudowy), bo może się okazać, że nie mamy całkowitej dowolności jeśli chodzi o styl domu, kształt dachu, czy jego wysokość.
Jeśli nasza działka jest nieduża (a to najczęstszy przypadek), warto się zdecydować na dom z poddaszem użytkowym. Zajmie on mniej powierzchni działki, a da możliwość urządzenia funkcjonalnej przestrzeni.
_– Taki budynek to bardzo komfortowe rozwiązanie. Adaptacja poddasza stwarza szerokie możliwości aranżacyjne, a projekt pozwala na klarowne oddzielenie strefy dziennej od części przeznaczonej do snu i wypoczynku, którą można umieścić na piętrze. Jeśli zaś ogranicza nas budżet, na urządzenie poddasza możemy zdecydować się na późniejszym etapie, już w trakcie użytkowania domu _– radzi Monika Kupska-Kupis, architekt VELUX.

Funkcjonalny dom z poddaszem

Jeśli zdecydujemy się na dom z poddaszem użytkowym, zwróćmy uwagę na kształt dachu – m.in. od niego zależy, jak funkcjonalna będzie przestrzeń pod dachem. Dobrym i ekonomicznym rozwiązaniem są dachy dwuspadowe. Co więcej, taki dach będzie łatwiejszy i tańszy w wykonaniu. Gdy dom jest nieco większy, sprawdzą się też, efektownie wyglądające, dachy wielospadowe.

Oglądając projekty domów nie zawsze zwracamy uwagę na okna (chyba że pod kątem tego, jak się prezentują w elewacji domu). A to duży błąd. Sprawę okien trzeba dokładnie przemyśleć i to również „od środka”, czyli tego jak oświetlą wnętrza. Nie zapominajmy, że naturalne światło jest potrzebne dla naszego zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Poza tym okna to nie tylko światło, ale również wentylacja i możliwość wykorzystania ciepła słonecznego.
Duże znaczenie ma usytuowanie budynku względem strony świata. Od tego zależy bowiem, ile światła dziennego wpadnie do pomieszczeń, np.: w salonie, w którym rodzina spędza wspólnie najwięcej czasu, najkorzystniejsza będzie ekspozycja na południowy-zachód. Z kolei w sypialni komfort zapewni lokalizacja wschodnia lub północna. Mniej światła będziemy potrzebować w kuchni. Tutaj sprawdzi się ekspozycja północna lub północno-wschodnia. Wybierając projekt domu zwróćmy także uwagę na wielkość i ilość okien.
– _Powierzchnia przeszklenia powinna stanowić co najmniej 10% powierzchni podłogi pokoju. Wybierajmy zatem okna, które mają największą powierzchnię szyby. Aby zapewnić lepszy rozkład światła warto instalować okna po dwóch stronach pomieszczenia. Przy takim ułożeniu, nawet przy tej samej ilości okien, pomieszczenie będzie lepiej doświetlone _– radzi Monika Kupska-Kupis.

Wybierając projekt domu warto zwrócić uwagę na energooszczędne rozwiązania. Ich wprowadzenie sprawi, że dom będzie tańszy w utrzymaniu – przede wszystkim zaoszczędzimy na kosztach ogrzewania. Warto pomyśleć o możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii (takich jak fotowoltaika, czy pompa ciepła), ale dobrze jest wykorzystać możliwości, jakie daje sam dom. Jak to możliwe? Na przykład z pomocą okien. Ich rozmieszczenie ma także znaczenie dla tzw. bilansu energetycznego domu, czyli wykorzystanie słońca do dogrzewania domu w chłodniejszych miesiącach. Okna zamontowane od południa otwierają dom na bezpośrednie światło słoneczne i zapewniają pozytywny bilans energetyczny (zyskują więcej energii niż tracą). Tutaj najlepiej zastosować standardowe energooszczędne szyby, dla uzyskania dodatniego bilansu i optymalnego doświetlenia. Od północy straty ciepła są większe, ale okna doświetlają wnętrza łagodnym, rozproszonym światłem. W tym przypadku, aby ograniczyć straty ciepła najodpowiedniejsze będą okna wyposażone w szybę energooszczędną dwukomorową. Okna powinno się wyposażyć w osłony przeciwsłoneczne, żeby latem pomieszczenia nie nagrzewały się nadmiernie.

Jeśli zależy nam nowoczesnym, energooszczędnym i zdrowym domu, warto zwrócić uwagę na propozycje oparte są o ideę Domów Aktywnych, która zachęca do zredukowania zużycia energii poprzez odpowiednią lokalizację budynku na działce, właściwe zaplanowanie okien względem stron świata, zastosowanie odpowiedniej izolacji cieplnej i nowoczesnych systemów instalacji przy wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii.

Pamiętajmy, że projekt decyduje o tym, jaki będzie nasz dom. Dlatego nie żałujmy czasu na jego wybór i rozważenie wszystkich aspektów i rozwiązań.