Poniżej prezentujemy, jakie oznakowania powinny mieć wyroby budowlane, dopuszczone do sprzedaży w krajach należących do Wspólnoty Europejskiej, w tym również i Polski. Od dnia 1 lipca 2013 roku dokumentami, którym podporządkowane są te produkty są: Dyrektywa Rady w sprawie zasadniczych wymagań dla wyrobów budowlanych (Dyrektywa nr 89/106/EWG) oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego nr 305/2011. Z obowiązujących do dziś aktów prawnych wynika zarówno definicja wyrobu budowlanego, jak i fakt, że powinien on posiadać oznakowanie „CE” oraz względnie znak budowlany „B”.
Czym jest wyrób budowlany?
Na gruncie art. 2 pkt. 1 ustawy o wyrobach budowlanych są nimi rzeczy ruchome, przeznaczone do obrotu, wytworzone w celu trwałego zastosowania w budynkach i sprzedawane zarówno pojedynczo, jak i z myślą ich wzajemnego łączenia w określone systemy. Warto nadmienić, iż pomimo istnienia zapisu określającego wyrób budowlany jako „rzecz ruchomą” – jest nim każdy produkt stanowiący po zamontowaniu elementy stałe obiektu budowlanego. Poprzez obiekt budowlany należy rozumieć nie tylko budynek, ale także jego otoczenie, np. podjazd do domu, drogę chodnik, itp. Błędne jest zatem rozumowanie, że ułożona na naszym podwórku kostka brukowa, zastosowany na elewacji system ociepleniowy, czy panele, które pokryły podłogę naszego salonu przestały być wyrobami budowlanymi w związku z tym, iż utraciły swoją „ruchomość”. Produkty te nadal traktuje się tak, jakby leżały na sklepowych pólkach. Oznacza to m.in. możliwość reklamowania, gdy nie spełniają przypisanych im funkcji.
Wyroby budowlane – wprowadzenie do obrotu
Aby wyrób budowlany mógł zostać wprowadzony do obrotu musi nadawać się do stosowania podczas wykonywania robót budowlanych. Spełnienie tego kryterium dotyczy przeznaczenia wyrobu oraz jego właściwości użytkowych. Status wyrobu nadającego się do użytku posiadają te wyroby budowlane, które:
- są oznakowane symbolem CE lub
- są oznakowane znakiem budowlanym B; albo
- znajdują się w wykazie wyrobów stworzonym przez Komisję Europejską i obejmującym wyroby o niewielkim znaczeniu dla zdrowia i bezpieczeństwa, co do których ich producent wydał deklarację zgodności z przyjętymi ogólnie zasadami sztuki budowlanej.
Oznakowanie CE
Symbolem CE oznacza się wyroby, które objęte są tzw. normami zharmonizowanymi i odpowiadają wymaganiom tych norm oraz wyroby posiadające Europejskie Aprobaty Techniczne. Oznakowanie to pochodzi od francuskiego określenia "Conformité Européenne" i świadczy o dokonaniu oceny zgodności wyrobu z wymienionymi powyżej dokumentami. Producent, który wystawia deklarację zgodności wyrobu budowlanego oświadcza, że wyrób ten jest zgodny z jego zharmonizowaną specyfikacją techniczną. Podstawą do wydania deklaracji zgodności może być certyfikat zakładowej kontroli produkcji lub certyfikat wystawiony przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 roku w sprawie systemów oceny zgodności wyróżnia się sześć systemów oceny zgodności wyrobów budowlanych. Są to:
- systemy 1+ i 1 (dotyczą certyfikacji dokonanej przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą);
- systemy: 2+, 2, 3 i 4 (dotyczą deklarowania zgodności przez producenta).
Wyroby oznakowane znakiem CE, a tym samym posiadające Europejską Aprobatę Techniczną zostały pozytywnie ocenione pod względem ich przydatności do zamierzonego stosowania. Europejska Aprobata Techniczna zawiera natomiast wymagania narzucane wyrobom budowlanym przez Unię Europejską. Znak CE umieszcza się na opakowaniach zbiorczych, opakowaniach jednostkowych, etykiecie producenckiej, samym wyrobie budowlanym lub na dokumentach handlowych, które go dotyczą. Jeżeli w zastosowanym systemie oceny zgodności wyrobu brała udział jednostka notyfikowana – oprócz samego znaku, na produkcie powinien znajdować się także jej numer identyfikacyjny.
Uwaga na China Export
Uwaga – kupując produkty, na których umieszczono literki CE zwróćmy uwagę na ich krój. Na rynek trafiają bowiem produkty, w których CE oznacza „China Export”. Jest to oczywiście celowe działanie nie do końca uczciwych producentów, a oznaczone w ten sposób wyroby nie muszą spełniać określonych norm. W prawdziwym znaku CE litery są dalej odsunięte od siebie, a poprzeczna kreseczka w "E" jest krótsza.
Budowlany znak B
Znak budowlany B umieszczony na opakowaniu lub wyrobie oznacza, że wyrób ten jest zgodny z Polską Normą (PN) lub krajową oceną techniczną. Wprawdzie, wprowadzenie oznakowania europejskiego CE spowodowało sporo zamieszania wokół polskiego znaku B, ale ostatecznie symbol ten jest wciąż obowiązującym w naszym kraju. W dniu 15 maja 2015 roku Sejm uchwalił wreszcie rządowy projekt zmieniający ustawę o wyrobach budowlanych oraz ustawę Prawo budowlane. Zgodnie z nowymi zapisami, wyroby wprowadzone do obrotu na rynku krajowym nadal mają podlegać znakowaniu znakiem budowlanym B. Jednocześnie, ustalono nowe zasady znakowania tym znakiem oraz zachowano uproszczoną procedurę znakowania dla wyrobów produkowanych w sposób tradycyjny i na określonym terenie – czyli dla tzw. wyrobów budowlanych regionalnych. Dotychczasową ocenę zgodności mają zastąpić deklaracje producenckie dotyczące właściwości użytkowych wyrobów (zgodnych z Polską Normą lub krajową oceną techniczną). Na chwilę obecną nie istnieją jeszcze nowe sposoby deklarowania tej zgodności, ani ostateczne systemy oceny. Nad nowelizacją nadal trwają bowiem intensywne prace. Wszystko wskazuje jednak na to, że na uproszczone procedury znakowania swoich wyrobów znakiem budowlanym będą mogli liczyć mikro i średni przedsiębiorcy.
