Woda i prąd na budowie, czyli media niezbędne, by zbudować dom

W najlepszej sytuacji są właściciele działek uzbrojonych w pełnym słowa znaczeniu - z doprowadzonymi przyłączami energetycznymi i wodnymi. W praktyce takie działki są najdroższe, a dodatkowo rzadko oferowane na rynku. Jako uzbrojone zazwyczaj sprzedawane są działki z prądem i wodą "na ulicy". Odpowiednie przyłącza na samej parceli trzeba dopiero wykonać. Projektowanie przyłączy i uzgodnienia z zakładem energetycznym oraz wodociągowym potrwają kilka miesięcy, zatem najlepiej rozpoczynać je jesienią i zimą, tak by wiosną można było wbijać pierwszą łopatę.

Aby uzbroić działkę w prąd budowlany, należy udać się do rejonowego zakładu energetycznego i złożyć podanie o przyłącze elektryczne. Trzeba zabrać ze sobą dokument potwierdzający prawo własności działki (najczęściej akt notarialny) i plan zabudowy lub szkic sytuacyjny z narysowanym budynkiem. Dodatkowo, jeśli kabel będzie przebiegał przez inną działkę, musimy mieć zgodę jej właściciela (sąsiada lub urzędu miasta, czy gminy) na przeprowadzenie tzw. przyłączy kablowych. Niektóre zakłady energetyczne zgodę sąsiadów uzyskują we własnym zakresie, inne wymagają jej dostarczenia.

Na miejscu wypełniamy wniosek o wydanie warunków przyłączeniowych. We wniosku trzeba określić przewidywane zapotrzebowanie na moc przyłączeniową, stanowiące sumę mocy jednocześnie użytkowanych urządzeń oraz wnioskowanego układu zasilania (1 lub 3 – fazowy). Opłaty za wniosek są różne w zależności od zakładu energetycznego – od zera do 120 zł. Niektóre zakłady oferują kompleksowe wykonanie przyłącza inne dopuszczają możliwość jego wykonania przez elektryka wskazanego przez inwestora.

Czas oczekiwania na wykonanie przyłącza przez zakład energetyczny zazwyczaj wynosi od miesiąca do nawet pół roku, a jego koszt zależy od podanej we wniosku liczby kW i odległości działki od sieci energetycznej. Ceny średnio wynoszą ok. 50 zł za 1 kW przyłącza napowietrznego (na słupach) i 70 zł za 1 kW łącza podziemnego (kabel ciągnięty pod ziemią).

Jeśli przyłącza nie będzie bezpośrednio wykonywał zakład energetyczny, warto pamiętać, że wykonać je może tylko elektryk z uprawnieniami, zarejestrowany w zakładzie, zgodnie z technicznymi warunkami przyłączenia. Dokument ten zawiera następujące dane:

• sposób zasilania (czy z sieci kablowej, czy napowietrznej),
• miejsce przyłączenia do sieci,
• sugerowany rodzaj przyłącza,
• wymagane uzgodnienia z rejonowym zakładem energetycznym.

W przypadku budowy sieci napowietrznej warunki przyłączenia zastępują wszystkie wymagane uzgodnienia. W przypadku przyłącza podziemnego formalności jest więcej. Przyłącze może zaprojektować wyłącznie uprawniony inżynier elektryk. Wszystkie szczegóły projektant musi uzgadniać z rejonowym zakładem energetycznym. Przyłącze elektryczne nie może ponadto kolidować z innymi instalacjami: gazową, wodną, kanalizacyjną itp., dlatego niezbędne jest wrysowanie go w aktualną mapę geodezyjną działki z zaznaczonymi wszystkimi instalacjami i zaopiniowanie w Zakładzie Uzgodnień Dokumentacji. Potwierdzeniem tego, że projekt został wykonany prawidłowo  jest dla zakładu energetycznego pozytywna opinia ZUD.

Po wykonaniu przyłącza inwestor informuje o tym fakcie zakład energetyczny z jednoczesnym wnioskiem o przyłączenie do sieci. Zakład energetyczny odbiera łącze i instaluje licznik. Ostatnim etapem jest podpisanie umowy o dostarczanie energii elektrycznej.

W przypadku instalacji napowietrznych od naszego wyboru zależy również montaż skrzynki elektrycznej. Skrzynka może być zamontowana prowizorycznie, czyli tak, by nie przeszkadzała w budowie, a później zdemontowana i przeniesiona w miejsce docelowe lub od razu montowana na stałe w miejscu wskazanym przez zakład energetyczny. Miejsce montażu określa zakład, bowiem zgodnie z prawem, służby energetyczne muszą mieć zawsze dostęp do licznika energii, nawet podczas nieobecności właściciela posesji. Warto również wiedzieć, że prąd w taryfach budowlanych jest droższy od energii dostarczanej do gospodarstw domowych (wszystko zależy od dostawcy prądu i taryfy jaką wybierzemy). Dodatkowo, oprócz opłat za faktycznie zużytą energię, w taryfach budowlanych naliczana jest również miesięczna opłata ryczałtowa zależna od ilości zadeklarowanych kW we wniosku o wydanie warunków przyłączeniowych.

Z rozpoczęciem budowy nie trzeba czekać np. pół roku, aż zakład energetyczny wykona przyłącze. W międzyczasie można zainwestować w agregat prądotwórczy. Wprawdzie nie jest to urządzenie tanie, jednak agregat o mocy 5 kW zużywa ok. 1,5 - 2 litry benzyny na godzinę, co oznacza, że przy niewielkim zapotrzebowaniu na prąd na budowie, energia generowana przez agregat może być tańsza, niż w taryfach budowlanych. W niektórych sytuacjach agregat może być ponadto niezastąpiony - np. gdy okazuje się, że uzgodnienia z zakładem energetycznym się przeciągają w wyniku czego zagrożone jest dotrzymanie terminu robót i wypłata kolejnej transzy kredytu hipotecznego.

W sytuacji, gdy będziemy potrzebowali agregatu na dłużej warto szukać ofert odsprzedaży tych urządzeń w firmach, które je wcześniej wykorzystywały. Jeśli sprzęt będzie potrzebny przez krótki czas, można go wypożyczyć. Za wynajęcie agregatu o mocy 5-6 kW od 1 do 3 dni zapłacimy ok. 120 zł. Decydując się na agregat warto pamiętać, że jest to urządzenie hałaśliwe, zatem, jeśli budujemy dom za zaludnionym osiedlu, sąsiedzi mogą protestować.

Budowa przyłącza wodnego do działki to nieco bardziej skomplikowany proces od zapewnienia energii elektrycznej. Pierwszym krokiem inwestora jest w tym wypadku wystąpienie z wnioskiem o wydanie warunków technicznych budowy przyłącza wodociągowego w lokalnym zakładzie wodno-kanalizacyjnym. We wniosku należy podać szacowaną ilość wody, jaka będzie pobierana z sieci. Najczęściej określa się, że woda będzie po prostu wykorzystywana na potrzeby domu jednorodzinnego.

Dalsze włączenie inwestora w proces budowy przyłącza zależy już od gminy, czy miasta, w którym postanowił wznieść dom. Często całość procesu, włącznie z wszystkimi pozwoleniami i uzgodnieniami prowadzi zakład wodociągowy, zlecając kolejne etapy współpracującym z nim projektantom i wykonawcom. Są jednak również w Polsce gminy, w których zakłady wodociągowe ograniczają się jedynie do polecenia projektantów i wykonawców, zostawiając formalności i koordynację procesu budowy przyłącza w całości inwestorowi. Wówczas czeka nas skomplikowane i długotrwałe załatwianie formalności. Pełny proces budowy przyłącza wodnego wygląda następująco:

• Inwestor składa w lokalnym zakładzie wodociągowym wniosek o wydanie warunków zaopatrzenia w wodę. Do wniosku musi być dołączony dokument potwierdzający prawo własności działki, do której ma zostać doprowadzone przyłącze, a także mapa do celów projektowych z naniesionym planowanym przyłączem wydana wcześniej przez wydział geodezji lokalnego starostwa powiatowego.
• Przedsiębiorstwo wodne wydaje "warunki", w których określa, czy jest możliwość doprowadzenia wody oraz podaje miejsce i techniczne aspekty budowy łącza, a także zakres ewentualnej, niezbędnej rozbudowy sieci wodociągowej.
• Inwestor zleca projektantowi z uprawnieniami do projektowania sieci i instalacji wodno-sanitarnych opracowanie projektu technicznego przyłącza na podstawie wydanych warunków.
• Projektant uzgadnia gotowy projekt w zakładzie wodno-kanalizacyjnym oraz w Zespole Uzgodnień Dokumentacji lokalnego starostwa powiatowego.
• Po uzgodnieniu projektu inwestor określa tryb budowy - ze zgłoszeniem lub bez zgłoszenia. Po ostatniej nowelizacji Prawa budowlanego budowa przyłączy wodnych nie wymaga pozwolenia na budowę. Wystarczy zgłosić w starostwie powiatowym zamiar budowy przyłączy. Jeśli w ciągu 30 dni urząd nie zgłosi zastrzeżeń lub nie zażąda uzupełnienia dokumentacji, można rozpoczynać prace. Do zgłoszenia należy dołączyć: projekt przyłącza, projekt zagospodarowania działki uzgodniony z rzeczoznawcą do spraw bezpieczeństwa przeciwpożarowego, uzgodnienie wydane przez Zespół Uzgodnień Dokumentacji, notarialne zgody właścicieli nieruchomości, przez które będzie przebiegać przyłącze, w przypadku gdy ma być prowadzone przez czyjąś działkę.

Jeśli budujemy przyłącze wodne bez zgłoszenia, trzeba zamówić u geodety plan sytuacyjny wszystkich przyłączy mediów do działki na mapie geodezyjnej. Do sporządzania planu będą miały zastosowanie przepisy prawa geodezyjnego i kartograficznego, a do wykonywania przyłączy wodnych i energetycznych Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz Prawa Energetycznego.

• Jeśli na czas budowy przyłącza zostanie zajęty pas drogowy inwestor musi wystąpić z wnioskiem o wydanie opinii dotyczącej zmiany organizacji ruchu do Policji oraz zarządcy drogi. Najczęściej jest to gmina lub miejski zarząd dróg. W przypadku dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych może być też - odpowiednio - powiatowy zarząd dróg, wojewódzki zarząd dróg lub Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.
• Na podstawie wydanych opinii zarządca drogi wykona projekt zmiany organizacji ruchu i wyda pozwolenie na czasowe zajęcie pasa drogowego.
• Po wydaniu wszystkich pozwoleń, wykonawca wybrany przez inwestora może rozpoczynać roboty związane z budową przyłącza. Wykonawca musi posiadać uprawnienia do budowy sieci wodno-kanalizacyjnych.
• Inwestor informuje zakład wodociągowy o rozpoczęciu robót.
• Po wykonaniu przyłącza, przed zasypaniem wykopów, inwestor zgłasza w zakładzie wodociągowym gotowość do odbioru z jednoczesnym złożeniem wniosku o złączenie przyłącza z siecią.
• Zakład wodociągowy dokonuje odbioru przyłącza, montuje i plombuje wodomierz oraz spisuje stan licznika.
• Po podłączeniu wodomierza inwestor zleca geodecie powykonawczą inwentaryzację przewodów i ma obowiązek przywrócenia nawierzchni do stanu sprzed budowy przyłącza (naprawa drogi, ułożenie chodnika itp.).
• Budowę przyłącza wodnego wieńczy podpisanie umowy o zaopatrywaniu nieruchomości
  w wodę pomiędzy inwestorem, a zakładem wodociągowym.

Opłaty związane z budową przyłącza wodociągowego są różne w zależności od rejonu kraju. Zakłady wodociągowe to bowiem jednostki lokalnego samorządu działające niezależnie od siebie. Ceny każda gmina ustala samodzielnie.