Fugowanie (wypełnianie spoin istniejących pomiędzy płytkami) to ostatni etap pracy glazurnika. Spoinowanie płytek jest konieczne nie tylko ze względów estetycznych, ale także dla funkcjonalnych. Fuga zabezpiecza ściany czy posadzki przed wnikaniem w ich struktury wilgoci. Dzięki niej w szczelinach między płytkami nie gromadzą się zanieczyszczenia. Jednocześnie fuga podnosi też wytrzymałość i odporność na uszkodzenia stworzonej z płytek powierzchni. Oczywiście o wymienionych powyżej cechach można mówić wtedy, gdy spoina jest prawidłowo dobrana.
Fugi do płytek – rodzaje
Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów fug. Różnią się one od siebie przeznaczeniem, parametrami, a także ceną.
Fugi cementowe
Fugi cementowe to najdłużej znane i jednocześnie najtańsze produkty. Te z dawniejszych czasów nie miały zbyt dobrej renomy, ponieważ ulegały wymywaniu, były niezbyt trwałe i mało odporne na ścieranie. Obecnie ich jakość jest już dużo lepsza. Fugi cementowe nadają się do spoinowania płytek ceramicznych, kamiennych oraz pustaków szklanych. Można stosować je tak na ścianach, jak i na podłogach kuchni i łazienek, wypełniając nimi szczeliny do 15 mm. Jednak wybierając fugę cementową, należy zwrócić uwagę na jej producenta. Zdecydowanie lepiej jest stawiać na wytwórców renomowanych, którzy zadbali o zmodyfikowanie składu chemicznego i podniesienie parametrów wytrzymałościowych oferowanych fug.
Fugi cementowe uelastycznione
Fugi cementowe uelastycznione są trwalsze i mają szersze spektrum zastosowania. Szybciej wiążą i schną, mają większą odporność na ścieranie, a co najważniejsze – nie brudzą się i nie ulegają pleśnieniu. Z powodzeniem można je zatem stosować w miejscach wilgotnych. Nadają się do spoinowania płytek ceramicznych, kamiennych, gresowych, klinkierowych oraz szklanych. Można nimi wypełniać szczeliny o szerokości od 2 do 20 mm.
Fugi akrylowe
Fugi akrylowe to produkty gotowe do użycia (nie rozrabia się ich z wodą). To wygodne w zastosowaniu pasty, które po wyschnięciu zachowują wysoką elastyczność. W związku z tym można wykorzystywać je również na powierzchniach narażonych na odkształcenia (w tym na podgrzewanych podłogach). Świetnie sprawdzają się przy spoinowaniu powierzchni poziomych i pionowych wykonanych z płytek ceramicznych, gresowych, szklanych i mozaiki. Aby uzyskać odpowiedni kolor fugi, pastę bazową barwi się w mieszalniku na wybrany kolor z palety.
Fugi epoksydowe
Fugi epoksydowe kosztują więcej niż ich odpowiedniki cementowe, ale też mają nieporównywalnie wyższą trwałość i dużo lepsze parametry użytkowe. Powstają na bazie żywicy epoksydowej z domieszką utwardzacza i piasku kwarcowego. Są wysokoeleastyczne, wodoszczelne, odporne na działanie wysokich temperatur, chemikaliów i kwasów. Stąd też mogą mieć zastosowanie standardowe (w mieszkalnictwie) oraz specjalnego przeznaczenia (na dużych powierzchniach np. w zakładach przemysłowych, na basenach publicznych, w obiektach handlowych itp.). Fugi epoksydowe nadają się tak do wewnątrz pomieszczeń, jak i na zewnątrz.
Fugi silikonowe
Fugi silikonowe są zwane również uszczelniaczami. Przy układaniu płytek znajdują zastosowanie w narożnikach, jako uzupełnienie szczelin dylatacyjnych czy połączeń ścian z posadzkami. Dostępne aktualnie silikony uszczelniające są odporne na wysoką temperaturę oraz pleśnienie. Mają dużą elastyczność i nie przepuszczają wody.
Od czego zależy szerokość fugi
Mówiąc o szerokości fugi, uwzględniać należy szerokość pozostawionych pomiędzy płytkami szczelin. Z kolei te dopasowuje się do oczekiwań wizualnych oraz rodzaju i wielkości materiału okładzinowego. Istnieje opinia mówiąca o tym, że ze względów estetycznych lepiej jest pozostawiać możliwie wąskie szczeliny. Z drugiej jednak strony należy pamiętać, że przyszła fuga to swoista dylatacja pomiędzy płytkami, która pozwala na ich minimalne odkształcenia. Jest to szczególnie ważne przy podłożach, w których mogą występować naprężenia (np. przy posadzkach z ogrzewaniem podłogowym).
Jednak niezależnie od tego, jaką szczelinę pomiędzy płytkami postanowiono pozostawić, należy do niej dobrać właściwy materiał spoinujący. Producenci fug zawsze określają do jakiej szerokości spoin nadają się poszczególne produkty. Rozdziela się je na wąskie (z reguły do spoin od 3 do7 mm) i szerokie (do spoin od 7 mm do 2 cm).
Szerokie fugi stosuje się do płytek wielkoformatowych lub takich, które mają nieregularne wykończenia brzegów. Wąskie natomiast podczas układania mozaiki i innych płytek o niedużych rozmiarach.
Jak dobrać kolor fugi?
Spoiny mogą wtapiać się w kolorystykę płytek i pozostawać prawie niewidoczne lub mogą kontrastować z kolorem okładziny. W ofercie producentów znajdziemy szeroką gamę barw fug, co pozwala realizować różnorodne zamysły projektowe. Warto jednak wiedzieć, że najczęściej wybierane są odcienie neutralne – zwłaszcza beże i delikatne szarości. Takie kolory są uniwersalne i praktyczne, ponieważ pomimo zmieniających się trendów raczej nie wychodzą z mody.
Nie oznacza to jednak, że odważniejsi użytkownicy muszą rezygnować z bardziej nasyconych kolorystycznie spoin. Do białych płytek ceramicznych można zastosować fugi czarne, granatowe, czerwone, zielone i inne – w zależności od uznania i pozostałych założeń projektowych. Kontrastująca i w intensywnym kolorze fuga będzie wyróżnikiem na glazurze czy terakocie i to ona będzie pełniła w tym przypadku dominującą funkcję. Pamiętajmy, że taki efekt nie jest wskazany przy okładzinach kamiennych, w przypadku których w oczy rzucać powinny się przede wszystkim naturalna tekstura i niepowtarzalne wzornictwo.
Uwzględniając kwestie praktyczne (zwłaszcza związane z czyszczeniem fug), w miejscach szczególnie narażonych na zabrudzenia lepiej jest wypełnić spoiny fugą w ciemniejszej tonacji. Na ciemnych kolorach brud jest bowiem mniej widoczny i fugi dłużej będą wyglądać dobrze.
Fugi i ich przeznaczenie
Fugi generalnie rozdziela się na te do zastosowań wewnętrznych i zewnętrznych. Jednak także i w pomieszczeniach warto stosować odpowiednio dobrany materiał spoinujący. Pomimo znaczącej poprawy najpopularniejszych wyrobów cementowych, w niektórych miejscach lepiej jest zastąpić je innymi (np. epoksydowymi). Do takich miejsc zaliczyć trzeba zwłaszcza podłogi w przedpokojach, ściany narażone na bezpośrednie działanie wody (np. w kabinie prysznicowej czy nad wanną), ściany ponad blatem kuchennym itp.
Inną kwestią jest, że standardowo stosowane fugi nie nadają się do uzupełniania szczelin dylatacyjnych pozostawionych podczas układania płytek oraz do wypełniania połączeń narożnikowych. W tych przypadkach należy użyć odpowiednio dobranego pod względem kolorystycznym uszczelniacza (fugi silikonowej).
