Dom chłodny latem i ciepły zimą – energooszczędne rozwiązania

Warto zdawać sobie sprawę, że pojęcie komfortu termicznego nie sprowadza się jedynie do optymalizacji kosztów związanych z ogrzewaniem pomieszczeń mieszkalnych. Zmniejszenie rachunków za energię cieplną i pozyskiwanie jej wystarczającej ilości to tylko jedno z założeń innowacyjnych technologii budowlanych.

Opcją przeciwną i nie mniej ważną jest możliwość przebywania w upalne dni w przyjemnie chłodnych wnętrzach. O zapewnieniu komfortu termicznego w domu przez okrągły rok kalendarzowy najlepiej jest pomyśleć już na etapie projektowania budynku. Wówczas możliwe jest bowiem wdrożenie właściwych i kompleksowych rozwiązań. Jeśli nie uczynimy tego w porę – pozostaną nam jedynie doraźne sposoby na radzenie sobie z problemem przegrzewania się pomieszczeń.

Większość osób wie, że doskonała izolacja termiczna ścian oraz dachu stanowi ograniczenie strat ciepła z ogrzewanych w zimie pomieszczeń. Nie wszyscy jednak do końca wierzą w fakt, iż termoizolacja to również nieabsorbowanie przez przegrody temperatury z zewnątrz, czyli nieprzegrzewanie się wnętrz w lecie.

Kiedy mowa jest o naprawdę doskonałej termoizolacji, należy uwzględniać odpowiednio grube ściany zewnętrzne oraz solidną warstwę ocieplenia, która pozbawiona jest mostków termicznych. W budynku energooszczędnym wysoką termoizolacyjnością powinien charakteryzować się również dach. Jeżeli będzie on poprawnie skonstruowany i starannie ocieplony – do pomieszczeń poddasza wniknie zdecydowanie mniej ciepłego powietrza z zewnątrz. Kwestię termoizolacyjności ścian, dachu i stropu regulują przepisy budowlane (określony jest maksymalny współczynnik przenikania ciepła [U] poszczególnych przegród).

Jednak termoizolacyjność budynku nie kończy się jedynie na poprawnym konstruowaniu i starannym ocieplaniu ścian, stropów i dachu. To także właściwie dobrana stolarka okienna i drzwiowa. Okna i drzwi pełnią tu niebagatelną rolę, dlatego też najlepiej jest stosować wyroby wysokiej jakości i o jak najniższym współczynniku przenikania ciepła U.
Warto wiedzieć, że obecnie zgodnie z przepisami okna pionowe do nowo budowanych domów powinny mieć współczynnik U wynoszący maksymalnie 0,9 W/(m²·K), a dachowe - 1,1 W/(m²·K). Takie wartości zapewniają dobrą izolację termiczną.

Stosowanie standardowej wentylacji grawitacyjnej w budynkach energooszczędnych wydaje się zupełnie bezzasadne. Taki system nie jest w stanie zagwarantować zminimalizowania strat ciepła w zimie i zmniejszyć jego absorbowania w lecie. Nie do końca też działa profilaktycznie przeciwko powstawaniu wilgoci w pomieszczeniach mieszkalnych, co niestety nie najlepiej wpływa na panujący w nich mikroklimat.

W celu zapewnienia ciepła w zimie i chłodu w lecie w budynku mieszkalnym najlepiej jest stosować systemy wentylacji mechanicznej wyposażone w rekuperator lub gruntowy wymiennik ciepła. Tego rodzaju instalacje są wprawdzie dosyć kosztowne, ale bez wątpienia bardzo efektywne.

Gruntowe wymienniki to systemy wykonywane ze specjalnych rur, które charakteryzują się dużym współczynnikiem przewodzenia ciepła. Powietrze w wymienniku może być zarówno ogrzewane, jak i schładzane. W lecie korzystamy oczywiście z drugiego z wymienionych wariantów

Wówczas ochłodzone powietrze trafia do kanałów nawiewnych i następnie jest dostarczane do pomieszczeń. Jego przepływ jest wymuszony przez wentylator. Zasadniczą rolę pełnią tu zatem wspomniane kanały nawiewne oraz wentylator. Zaś ideą pracy wymiennika jest wykorzystywanie naturalnego chłodu ziemi.

Centralę wentylacyjną wykorzystującą system kanałów nawiewno-wywiewnych stosuje się zasadniczo w celu zapewnienia odpowiedniej ilości świeżego powietrza w pomieszczeniach mieszalnych. Jeżeli centralę tę wyposażymy w tradycyjny rekuperator zapewnimy ekonomiczne odzyskiwanie ciepła w zimie.

Natomiast, gdy dodatkowo zainstalujemy w niej chłodnicę – powietrze, które trafi ponownie do naszych wnętrz będzie przyjemnie schłodzone, dzięki czemu w pomieszczeniach obniży się też skutecznie temperatura.

Klimatyzacja to bardzo efektywny, ale i mało ekonomiczny sposób na uzyskanie upragnionego chłodu we własnym domu. Dlatego też rozwiązanie to posiada jednakowo liczne grono zwolenników i przeciwników. Większość propagatorów budownictwa energooszczędnego powie z pewnością systemowi klimatyzacji zdecydowane nie. Nie ma on bowiem nic wspólnego z energooszczędnością. Jest kosztowny zarówno na etapie montażu, jak i podczas późniejszej eksploatacji. Ponadto, wymaga odpowiedniej dbałości oraz konserwacji.

Warto jednak uwzględnić, że niekiedy jest to jedyny sposób na poprawienie komfortu termicznego w budynku. Zwłaszcza w sytuacjach, w których budynek już istnieje i nie przewiduje się w najbliższym czasie jego termomodernizacji

Jeżeli nie zdecydujemy się na żadne z zaproponowanych powyżej rozwiązań, w naszym domu w dalszym ciągu trudno będzie wytrzymać w upalne dni. W takiej sytuacji nie pozostanie nam już nic innego, jak radzenie sobie ze skwarem metodami doraźnymi. Wprawdzie podobnie co klimatyzacja – mają one niewiele wspólnego z innowacyjną ideą budownictwa energooszczędnego, ale w ostateczności dadzą odrobinę odpocząć od gorąca.

Do sposobów tymczasowych należy zaliczyć: uruchamianie wentylatorów (najlepiej sufitowych), zasuwanie zasłon i zamykanie okien na czas największego nasłonecznienia, wietrzenie pomieszczeń wówczas, gdy temperatura zewnętrzna spada oraz powodowanie przeciągów. Warto zaznaczyć, że ostatni trik bywa pomocny, ale niestety nie jest zbyt wskazany dla naszego zdrowia.