Domy energooszczędne, pasywne i standardowe
Budowę coraz bardziej energooszczędnych domów wymuszają zarówno przepisy budowlane, jak i rosnąca świadomość ekologiczna. Nie bez znaczenia jest też rachunek kosztów – większe nakłady na budowę, zwracają się w postaci znacznie niższych kosztów utrzymania domu.
Bo domy energooszczędne to takie, które mają minimalne zapotrzebowanie na energię (wynosi ono do 70 kWh/m²/rok). A domy pasywne zapotrzebowanie mają jeszcze mniejsze (15 kWh/m²/rok). W ich przypadku kluczowe jest bierne wykorzystanie energii z otoczenia, m.in. energii słonecznej.
Możliwość pozyskiwania energii słonecznej przez budynek warto wziąć pod uwagę również w przypadku budowy domów energooszczędnych i standardowych (obecnie zapotrzebowanie na energię „zwykłych” domów jest ograniczone przez przepisy do poziomu 95 kWh/m²/rok). Pozyskiwanie darmowej energii, połączone z wykorzystaniem „ciepłych” materiałów budowlanych i ich odpowiednim montażem – to sposób na bardziej energooszczędny dom.
Budowa domu energooszczędnego i pasywnego
W przypadku domów, które mają wykorzystywać energię słoneczną bardzo ważna jest działka, która to umożliwi. Dom powinien być bowiem posadowiony w oddaleniu od znacznie wyższych zabudowań, wzniesień, czy skupisk drzew. Słowem takich elementów, które nasz dom zacienią.
Ponadto działka powinna mieć kształt i wielkość, które umożliwią odpowiednie usytuowanie domu względem stron świata. Tak, żeby zapewnić jego właściwe nasłonecznienie.
Musimy też wziąć pod uwagę miejscowe przepisy, które określają, jakie budynki mogą być budowane w danej okolicy. Domy pasywne i energooszczędne wyróżniają się zwartą bryłą, często są to domy z dachem płaskim. A warto sobie zdawać sprawę z tego, że nie zawsze taka architektura będzie dopuszczalna. Sprawdźmy też, jaka zabudowa jest planowana i dopuszczalna na sąsiadujących działkach. Powstanie na nich wysokich budynków może skutecznie ograniczyć nasze plany.
Rozplanowanie domu energooszczędnego i pasywnego
Domy, które ma wyróżniać niskie zapotrzebowanie na energię mają przeważnie zwartą bryłę i kryte są dachem płaskim, jedno- lub dwuspadowym. Nie są też podpiwniczane. Chodzi o to, żeby jak najbardziej ograniczyć powierzchnię przegród zewnętrznych, przez które będzie „uciekać” ciepło. Oczywiście wszystkie przegrody muszą mieć odpowiednie parametry związane z izolacyjnością cieplną.
Ważne jest też takie rozplanowanie pomieszczeń, żeby jak najlepiej wykorzystać światło i ciepło słoneczne. Szczególnie duże znaczenie ma tutaj południowa ściana domu. To właśnie w niej powinno znaleźć się najwięcej okien. Dobrze sprawdzają się odpowiednio energooszczędne systemy drzwi tarasowych podnoszono-przesuwnych, zapewniające dużą powierzchnię przeszklenia.
Za to północna ściana w domach energooszczędnych powinna mieć jak najmniej przeszkleń (a w domach pasywnych – nie mieć ich wcale). Dlatego od północy warto zlokalizować takie pomieszczenia, w których nie spędzamy dużo czasu lub w których wskazany jest chłód. Może się tam znaleźć np. spiżarnia, garaż, pomieszczenia gospodarcze.
Natomiast od południa powinien znaleźć się salon, czy pokoje, w których spędzamy czas w ciągu dnia. Sypialnia – w której słońce jest szczególnie pożądane rano – powinna być zorientowana na wschód (lub północny-wschód).
Dom szczelny, ale wentylowany
Domy energooszczędne i pasywne muszą spełniać odpowiednie wymogi, dotyczące szczelności. Nie znaczy to jednak, że rezygnuje się w nich z wentylacji. Z tym, że w domach, które mają mieć niskie zapotrzebowanie na energię stosuje się wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła.
Okna i drzwi - tylko ciepły montaż
Wybór materiałów budowlanych i izolacyjnych jest sprawą kluczową. Jednak równie ważny jest ich prawidłowy montaż. Tak żeby nie powstawały mostki termiczne, czyli miejsca o obniżonej izolacji termicznej, przez które ucieka ciepło i powstają dodatkowe problemy. Szczególnie newralgicznymi elementami są miejsca osadzenia okien i drzwi. Co z tego, że mamy ciepłą ścianę i ciepłe okno, skoro na ich styku powstanie przerwa w izolacji i mostek termiczny? Dlatego niezmiernie ważne jest przestrzeganie zasad ciepłego montażu stolarki. Stosuje się tutaj tzw. montaż warstwowy. W przypadku domów pasywnych osadza się także okna w warstwie ocieplenia (ta technika przenika również do typowego budownictwa).
