Jakie elementy budynku wymagają zbrojenia
Wbrew pozorom beton jest materiałem dość kruchym i to właśnie ta jego właściwość powoduje konieczność wzmacniania konstrukcji budynku w określonych miejscach. Owo wzmocnienie wykonuje się ze stalowych prętów, które zatapia się w betonie. W ten sposób powstają zdecydowanie solidniejsze i bardziej wytrzymałe na obciążenia fundamenty, stropy, belki, czy słupy.
Praktycznie żadna budowa nie jest w stanie obejść się bez żelbetu. Przy jego wykorzystaniu wykonuje się całe konstrukcje lub jedynie określone ich elementy.
W murowanych budynkach zbrojenia wymagają nadproża okienne i drzwiowe, wieńce stropowe oraz ławy fundamentowe. Zbroi się schody, tarasy, balkony oraz podjazdy dla samochodów, ale stalowe pręty lub druty bywają również wykorzystywane podczas układania gładzi cementowych, czy wykańczania lub wyrównywania warstw podłogi.
Dzięki zbrojeniu warstwa betonu nie pęka na skutek skurczu występującego w trakcie wiązania materiału.
Zbrojenie zgodne z projektem
Elementy żelbetowe zawsze powinien zaprojektować uprawniony konstruktor. W żadnym razie inwestor, czy wykonawca nie powinien zmieniać założeń projektowych i wykonywać zbrojenia w sposób, jaki "podpowiada mu intuicja". W projekcie konstrukcyjnym, jak również w kosztorysie budowlanym powinny znajdować się szczegółowe wytyczne dotyczące elementów ze stali. W dokumentach tych znajdziemy informacje na temat klasy oraz gatunku stali, z jakiej ma zostać wykonane zbrojenie oraz długość i średnicę potrzebnych w danym miejscu prętów.
Jeśli jednak zdarzy się, że inwestor nie jest w stanie nabyć określonych elementów zbrojenia – konstruktor może dokonać zmian w projekcie i zalecić zastąpienie dotychczasowych prętów – innymi, ale o tej samej wytrzymałości na obciążenia.
Absolutnie nie należy zastępować prętów żebrowanych gładkimi, ani stosować stali, która jest zatłuszczona, pomalowana farbą, czy zardzewiała. Nie wolno też bez konsultacji z uprawioną osobą używać prętów krótszych niż przewiduje to projekt i łączyć ich na zakład. Projektant ustala również odległości pomiędzy poszczególnymi elementami zbrojenia.
Typy zbrojenia
Pomijając sposób układania i zatapiania w betonie stalowych prętów rozróżnia się dwa zasadnicze typy zbrojenia. Jest to zbrojenie nośne oraz zbrojenie uzupełniające.
Do zaprojektowania zbrojenia nośnego, konstruktor wykorzystuje szczegółowe obliczenia, uwzględniające wszelkiego rodzaju obciążenia na jakie narażona będzie w przyszłości konstrukcja żelbetowa.
Zbrojenie uzupełniające jest uzupełnieniem i jednocześnie wzmocnieniem zbrojenia nośnego. W jednym i drugim przypadku stalowe pręty docina się na wymagane długości i wygina zgodnie z tym, co przedstawiają rysunki techniczne.
Można montować je bezpośrednio w deskowaniu lub wykonywać na ich bazie szkielety zbrojeniowe. Łączenie stalowych elementów następuje najczęściej poprzez ich zespawanie. W wielu przypadkach można je jednak zgrzewać lub związywać przy użyciu drutu.
Klasy stali zbrojeniowej
O wytrzymałości stali decydują w największej mierze jej dwa parametry – plastyczność i ciągliwość. Poziom tych parametrów kształtuje technologia produkcji stali i skład chemiczny materiału. Rozróżnia się pięć klas stali zbrojeniowej:
- stal klasy A-0, która znajduje zastosowanie głównie do dozbrajania elementów pomocniczych, służy zazwyczaj do wykonywania strzemion i przewiązek;
- stal klasy A-I, używana w sytuacjach podobnych, co stal klasy A-0;
- stal klasy A-II, stal nadająca się do stosowania w zbrojeniach nośnych;
- stal klasy A-III, służąca do wykonywania zbrojenia głównego konstrukcji;
- stal klasy A-IIIN, materiał o najwyższej wytrzymałości, stosowany do zbrojenia elementów konstrukcyjnych.
Osoby niezwiązane z budownictwem warto wtajemniczyć w jaki sposób rozpoznać, czy przywieziona na plac budowy stal – rzeczywiście jest stalą o wymaganej klasie.
- stal klasy A-0 to pręty gładkie, najczęściej dostarczane jako gładka walcówka w kręgach;
- stal klasy A-I to także pręty gładkie, ale ich końce z jednej strony każdej wiązki są malowane na czerwono, jeśli stal jest w kręgach – przez każdy krąg powinien przechodzić czerwony pas o szerokości 2 cm;
- stal klasy A-II to pręty żebrowane, na prętach ukształtowane są dwa żeberka podłużne, równoległe do długości pręta i skośne żeberka poprzeczne, przebiegające pomiędzy żeberkami podłużnymi;
- stal klasy A-III wygląda podobnie do stali klasy A-II, ale w jej przypadku żeberka poprzeczne układają się w tzw. jodełkę i są nachylone do żeber podłużnych pod kątem około 60 stopni.
- stal klasy A-IIIN jest żebrowana w taki sposób, co stal klasy A-III, jednak oprócz charakterystycznej jodełki odcinki żeberek podłużnych znajdujących się pomiędzy poprzecznymi są dodatkowo nawalcowane. Walcowanie to występuje w odległości co około 75 cm. W tej klasie stali można również spotkać pręty o żebrowaniu w podwójną jodełkę.
Uwaga!
Stal zbrojeniowa dostępna jest w postaci elementów gotowych lub specjalnych szkieletów wykonywanych wyłącznie na indywidualne zamówienie. Poprawnie wykonany projekt konstrukcyjny powinien posiadać zestawienie ilości stali potrzebnej do zbrojenia całego budynku, jak również przewidywać ilość materiału jaki zostanie zużyty do zbrojenia poszczególnych elementów domu, np. schodów, stropów, czy fundamentów. Jeśli projekt nie zawiera takiego zestawienia – należy o nie poprosić konstruktora.
