Zdrowe ściany - przegląd materiałów budowlanych

Warto zdawać sobie sprawę, że 90% wszystkich domów jednorodzinnych wznoszonych w Polsce powstaje w tradycyjnej technologii murowanej. Prawie połowę tej liczby stanowią budynki wzniesione z wyrobów ceramicznych. Powszechnie znane cegła i bloczki są wprawdzie uważane za materiały „zdrowe”. Jednak prawda jest taka, że pod względem chociażby stopnia promieniotwórczości plasuje się pod koniec listy wszystkich dostępnych budulców. Bardziej promieniotwórczy jest jedynie żużlobeton i beton komórkowy z zawartością popiołów. Oczywiście i te materiały nadal spełniają wytyczne zawarte w Prawie budowlanym i Prawie atomowym o dopuszczalnej zawartości naturalnych pierwiastków promieniotwórczych. Dokonując ostatecznego wyboru budulca, powinniśmy jednak pamiętać, że do naszej dyspozycji pozostają jeszcze inne materiały, które wobec zasadniczego kryterium oceny wpływu na ludzkie zdrowie, czyli właśnie promieniotwórczości – wypadają zdecydowanie lepiej.

Silikaty to wyroby wapienno – piaskowe, które produkuje się na bazie wyłącznie naturalnych surowców. W ich skład wchodzi 90% pisaku, 7% wapna i 3% wody. Są to zatem materiały w pełni ekologiczne i nadające się do ponownego przetworzenia. Ponadto, mają najniższą (ze wszystkich dostępnych budulców) zawartość szkodliwych pierwiastków promieniotwórczych. Zaś zastosowanie w nich wapna, zapobiega powstawaniu na ścianach pleśni i grzybów, co sprawia, że wewnątrz budynku panuje zdrowy i przyjazny dla człowieka mikroklimat.

Z silikatów zaleca się budowę ścian dwu- i trójwarstwowych. Układa się je na tzw. pióro i wpust, co eliminuje konieczność wykonywania spoin pionowych. Elementy można w łatwy sposób przyciąć do potrzebnych wymiarów. Silikaty są wytrzymałe na ściskanie, odporne na działanie ognia i mają dobrą izolacyjność akustyczną. Charakteryzuje je również niska nasiąkliwość, wysoka mrozoodporność i doskonała zdolność do akumulacji ciepła. Materiał ten jest jednak stosunkowo ciężki, co może utrudniać transport, a największą jego wadą jest niestety słaba izolacyjność termiczna.

Beton komórkowy to materiał budowlany występujący w postaci pustaków (bloczków) o bardzo wysokiej dokładności wymiarowej. Wspomniane powyżej elementy także produkuje się na bazie piasku. Domieszkę do niego stanowi wapno i woda oraz nieduże ilości cementu i anhydrytu. Tak dobrany skład decyduje o zdrowotności materiału. Ponadto, budulec charakteryzuje się bardzo znikomym poziomem naturalnego promieniowania. Pod tym względem lokuje się go na drugiej pozycji po omówionych powyżej silikatach.

Z pustaków z betonu komórkowego można budować wszystkie rodzaje ścian. Prace z jego udziałem przebiegają łatwo i szybko. Ściany wielowarstwowe muruje się najczęściej z zastosowaniem zwykłej zaprawy, wykonując grube spoinowanie. Zaś ściany jednowarstwowe można murować wykonując cienkie spoiny zaprawą klejową lub grube – zaprawą ciepłochronną.  Podczas wykonywania kolejnych warstw należy pamiętać o zachowaniu zasady wzajemnego przesunięcia (o 8 – 10 cm). Budulec ma wysoką termoizolacyjność i jest odporny na ogień. Jest też wydajny i łatwy w obróbce. Jednak charakteryzuje go również znaczna nasiąkliwość, kruchość i słaba wytrzymałość na ściskanie. Beton komórkowy nie posiada też niestety dobrej izolacyjności akustycznej, a dodatkowo trzeba go możliwie jak najszybciej zabezpieczyć tynkiem zewnętrznym.

Keramzyt jest kruszywem powstałym z odpowiednio obrobionej i wypalanej w bardzo wysokiej temperaturze gliny. Jest to zatem surowiec naturalny i ekologiczny, który wykorzystuje się m.in. do wyrobu keramzytobetonowych pustaków. Kruszywo jest w tym przypadku zamiennikiem  dla piasku lub żwiru, a w związku z tym, że jest lekkie – nieduży ciężar mają także wyprodukowane elementy z keramzytobetonu. Oprócz tego, że powstałe z tego materiału ściany charakteryzują się nietoksycznością i jednym z niższych poziomów naturalnej promieniotwórczości – są też odporne na działanie wszelkiego rodzaju organizmów żywych i nie psują mikroklimatu wewnątrz pomieszczeń.

Z keramzytobetonu można budować wszelkiego rodzaju ściany zewnętrzne i wewnętrzne. Bloczki układa się  na tzw. wpust i wypust (bez konieczności wykonywania spoin pionowych), co ułatwia i przyspiesza przebieg prac. Najpopularniejszymi w Polsce wyrobami z keramzytobetonu są tradycyjne pustaki lub pustaki ze styropianową wkładką termoizolacyjną. Jednak oprócz nich, z materiału tego wykonuje się również wielkogabarytowe elementy prefabrykowane. Warto zaznaczyć, że do tej technologii zaczynają przekonywać się także rodzimi inwestorzy. Keramzytobeton ma wysoką izolacyjność termiczną (szczególnie, gdy ściany powstają z bloczków z wkładką) i jest zdolny do akumulacji ciepła. Charakteryzuje go również duża wytrzymałość na ściskanie, odporność na ogień i niska nasiąkliwość. Wadą jest jedynie słaba izolacyjność akustyczna oraz kruchość.

Tradycyjnych elementów ceramicznych praktycznie nie stosuje się aktualnie do budowy domów. Materiał ten jest bowiem stosunkowo ciężki i posiada słabe właściwości termoizolacyjne. W celu wyeliminowania tych mankamentów zaczęto wykonywać pustaki ceramiczne z wyprofilowanymi otworami. Ponadto, glinę zaczęto mieszać z mączką drzewną lub trocinami, co przyniosło zdecydowaną poprawę izolacyjności cieplnej ceramiki. Na dzień dzisiejszy jest to budulec o bardzo dobrych parametrach, co przekłada się bezpośrednio na jego ogromną popularność. O zastosowaniu decyduje też często ogromna siła przywiązania do tradycji oraz wcześniejsze doświadczenia innych inwestorów.

Jednak jak wygląda kwestia zdrowotności tak powszechnie stosowanej w naszym kraju ceramiki? Uwzględniając najważniejsze kryterium tej oceny, tj. naturalną promieniotwórczość materiałów budowlanych – wyroby ceramiczne klasyfikuje się dopiero do III, z trzech istniejących grup (razem z żużlobetonem i betonem komórkowym produkowanym na bazie popiołów lotnych). Grupy stworzono według stwierdzonego poziomu występowania w materiałach budowlanych pierwiastków promieniotwórczych. Dla porównania warto podać, że najniższą ich zawartością charakteryzują się silikaty i piaskowy beton komórkowy (grupa I). W grupie II lokuje się keramzytobeton i zwykły beton.

Uwaga!

Na koniec należy jednak nieco uspokoić przyszłych inwestorów. Otóż, wszystkie materiały budowlane dostępne na polskim rynku (pod warunkiem posiadania atestów, odnośnie m.in. stopnia promieniotwórczości) są bezpieczne dla ludzkiego zdrowia.