Domy pasywne
O ile w Europie Zachodniej powstało już ponad kilkadziesiąt tysięcy takich budynków, o tyle w Polsce jest to temat wciąż jeszcze traktowany w kategoriach ciekawostki. Nadal bowiem pokutuje przekonanie, że koszt domu pasywnego jest wielokrotnie droższy niż wykonanie domu standardowego. Owszem, są to domy droższe, ale nie wyłącznie dla bogatych – wyższe o 30-40% nakłady coraz bardziej się opłacą, co w kontekście wciąż rosnących cen energii jest argumentem kluczowym. Niestety Polacy nie mogą liczyć w tym zakresie na pomoc państwa, które w zasadzie nie dotuje inicjatyw ekologicznych. To jest głównym powodem małej popularności budownictwa pasywnego w naszym kraju. Oprócz oszczędności wynikających z użytkowania budynku niskoenergetycznego, nie do przecenienia jest komfort mieszkania w takim domu, zwłaszcza dla osób z astmą i alergią. Wpływ na to ma zwłaszcza zastosowanie wentylacji mechanicznej – rekuperacji, oraz użycie do budowy materiałów pochodzenia naturalnego – drewna i materiałów drewnopochodnych, dzięki czemu wilgoć odprowadzana jest na zewnątrz bardzo efektywne, co ogranicza możliwość zawilgoceń ścian i powstawania grzybów oraz pleśni.
Pierwszy dom pasywny w Polsce
W 2006 roku został wybudowany (według projektu biura architektonicznego Lipińscy Domy) pierwszy dom pasywny w Polsce. Budynek ten, mieszczący się w Smolcu koło Wrocławia, oddany został do użytku w listopadzie 2007 r. i służy jako obiekt pokazowo-szkoleniowy. Jak dotąd, ciągle jeszcze jest jedynym w naszym kraju obiektem, który uzyskał certyfikat Instytutu Budynków Pasywnych w Darmstadt. Dzięki temu projektowi, zainteresowani rozwiązaniami pasywnymi Inwestorzy mogą się przekonać w praktyce, jak funkcjonuje i wygląda dom, w którym nie ma ogrzewania.
Jak podkreślają specjaliści, ważne jest, by dom pasywny projektować ze szczególną uwagą, a potem wybudować go zgodnie z projektem i zasadami architektonicznymi, ponieważ niestaranność w tym temacie może zniweczyć włożony wysiłek i mimo większych nakładów finansowych końcowy efekt nie będzie zadowalający.
Mimo że wyobrażenie o budynkach pasywnych funkcjonuje głównie w kontekście domów jednorodzinnych, w Europie Zachodniej coraz więcej powstaje ich z przeznaczeniem na np. budynki użyteczności publicznej, czy budynki sakralne, co świadczy o zwiększaniu się świadomości Inwestorów, szukających rozwiązań nie tylko ekonomicznych, ale także ekologicznych.
Koszty budowy domu pasywnego
Przeanalizowanie kosztów budowy domu pasywnego wykazuje, że jest on droższy od domu standardowego o 36%. Dla statystycznego polskiego Inwestora to nadal niestety dosyć dużo, zwłaszcza że w Europie Zachodniej różnica ta wynosi około 7%. Pocieszające jest to, że kilka lat temu zachodni Inwestorzy także musieli ponieść kilkadziesiąt procent większe nakłady na dom pasywny w porównaniu do budownictwa standardowego, ale na przestrzeni kilku ostatnich lat sytuacja zmieniła się na korzyść. W Polsce także mamy dobre perspektywy na przyszłość, bo świadomość Inwestorów odnośnie budownictwa o niskim zapotrzebowaniu na energię wciąż rośnie, choć nadal wiele w rękach rządu, który mógłby znacznie bardziej wesprzeć inicjatywę budownictwa energooszczędnego i pasywnego. A warto wspierać takie przedsięwzięcia, gdyż jak pokazuje koronny argument, użytkowanie domu pasywnego jest po prostu tanie i przy domu o powierzchni 130 m² kształtuje się na poziomie 700 zł rocznie. Niewielkie zapotrzebowanie domu pasywnego na energię to zatem niezły wkład w ochronę środowiska, co obok względów ekonomicznych ma uzasadnienie także ekologiczne.
Koszty budowy domu energooszczędnego
Obecnie inwestycja w dom pasywny jest nadal dość duża, a czas zwrotu poniesionych nakładów na realizację wynosi około 37 lat, dlatego warto rozważyć budowę domu energooszczędnego. Dom energooszczędny jest tańszy w realizacji od pasywa, poza tym wybór projektów przystosowanych do technologii energooszczędnej jest już całkiem duży i Inwestor z łatwością wybierze dom dopasowany do swoich potrzeb, bez problemów zakupi materiały o odpowiednich parametrach cieplnych oraz znajdzie ekipę doświadczoną w budowie takiego domu. Jak pokazują wyliczenia specjalistów z pracowni projektowej Lipińscy Domy, nakład środków na budynek energooszczędny jest większy jedynie o około 8-10%, a przy tym zapotrzebowanie takiego domu na energię wynosi tylko 40-70 KWh/m²rok. Jest ono więc znacznie mniejsze od obecnie budowanych domów standardowych, dla których ta wartość wynosi 120 KWh/m²rok. Zyski energii sięgają zatem nawet 60-70%. Koszty dodatkowych nakładów zwrócą się więc od kilku do kilkunastu lat, co inwestycję w budowę domu energooszczędnego czyni całkiem korzystną.
Porównanie kosztów budowy domu pasywnego, energooszczędnego i standardowego
Poniżej przedstawiono porównanie kosztów budowy jednego projektu w trzech klasach energetycznych: pasywnej, energooszczędnej i standardowej. Analiza danych daje potencjalnemu Inwestorowi jasny obraz tego, ile musi zapłacić za dom pasywny, energooszczędny i standardowy oraz jakie jest zapotrzebowanie wybranego budynku na energię i jakie oszczędności daje użytkowanie każdego z nich.
Drugie zestawienie przygotowano dla budynku energooszczędnego i standardowego, ponieważ, po przeanalizowaniu kosztów budowy domu pasywnego, te dwie klasy energetyczne przyszłego domu są najczęściej brane pod uwagę przez potencjalnych Inwestorów.
Każdy sam więc musi przekalkulować, ile może zainwestować w swój dom oraz jakie jest ekonomiczne uzasadnienie budowy domu w wybranym standardzie energetycznym.
