Cement - rodzaje i zastosowanie

W składach budowlanych oraz marketach natknąć się na różne rodzaje cementu. Jego oznaczenia znajdują się na workach, w które materiał jest pakowany po wyprodukowaniu go. Nie dla wszystkich objaśnienia producentów cementu są na tyle jasne, aby wiedzieć, jaki cement kupić dla konkretnych potrzeb.

Stosowanie cementu powinno być zależne od właściwości, jakimi charakteryzuje się ten materiał budowlany. Odpowiednio rozróżnia się:

• Cement portlandzki CEM I – może posiadać oznaczenie 250, 350, 450 i 550. Najczęściej stosowanym cementem jest cement portlandzki 250. Używa się go do wszelkiego rodzaju zapraw tynkarskich i murarskich oraz do tworzenia zwykłych betonów i konstrukcji betonowych o wymaganiach wytrzymałościowych 110 – 200 kg/cm². Z uwagi na takie właściwości cement portlandzki jest powszechnie wykorzystywany przez budownictwo indywidualne, tj. podczas budowy domów jednorodzinnych. Cement 350 wykorzystuje się do betonów sprężonych, prefabrykatów betonowych oraz zapraw i betonów wyższego rzędu. Najmocniejsze z cementów portlandzkich, tj. 450 i 550 znajdują zastosowanie w betonach zbrojonych, betonach sprężonych i prefabrykatach betonowych, które wymagają osiągnięcia wysokiej wytrzymałości w stosunkowo krótkim czasie. Jedną z ważniejszych odmian cementu portlandzkiego jest cement portlandzki biały, zawierający dodatki wybielające. Stosuje się go do wykonywania elementów elewacyjnych, elementów drobnowymiarowych i tworzenia detali dekoracyjnych. Służy także do sporządzania suchych zapraw tynkarskich.

• Cement glinowy CEM II – jest to spoiwo szybkotwardniejące. Otrzymuje się je poprzez stopienie boksytu, tj. składnika bogatego w tlenek glinu i dodanie wapieni oraz domieszek pomocniczych. Zasadniczą zaletą tego rodzaju cementu jest stosunkowo szybki przyrost wytrzymałości. Zaprawy, czy betony z cementu glinowego po upływie 24 godzin osiągają 80 – 90% wytrzymałości normowej. Materiał stosuje się zatem wszędzie tam, gdzie zależy na szybkim wykonaniu robót. Sporządza się z niego zaprawy murarskie, których używa się na jezdniach, w obiektach kolejowych lub do budowli, które trzeba wykonywać w niskiej temperaturze, albo gdy są one narażone na działanie wód agresywnych. Cement glinowy można stosować w temperaturze do – 10 stopni Celsjusza, bez żadnych dodatkowych zabezpieczeń. Nie można go jednak mieszać z innymi cementami oraz spoiwami innego rodzaju. 
• Cement hutniczy CEM III – to materiał otrzymywany poprzez zmielenie klinkieru cementowego oraz granulowanego żużla wielkopiecowego. Jako dodatek służy siarczan wapniowy. Cement hutniczy swoim wyglądem nie odbiega zbytnio od wyglądu zwykłego cementu portlandzkiego, ale jego właściwości są zupełnie inne. Jest to cement szczególnie odpowiedni do betonów, które narażone są na działanie wód o niewielkiej agresywności, np. wody morskiej lub wody bagiennej. Należy uwzględnić, że betony, do których powstania użyto cementu hutniczego – wymagają szczególnej pielęgnacji w okresie ich twardnienia. Przez przynajmniej dwa tygodnie należy je obficie polewać wodą i nie dopuszczać do wyschnięcia. Jeżeli warunek ten nie zostanie spełniony – beton nie będzie miał odpowiedniej wytrzymałości. 
• Cement pucolanowy CEM IV – jest spoiwem, które otrzymuje się z klinkieru portlandzkiego, pucolany i siarczanu wapnia. Właściwości tego rodzaju cementu są zbliżone do właściwości, jakimi charakteryzuje się cement hutniczy. Chodzi zwłaszcza o niskie ciepło hydratacji oraz zwiększoną odporność na działanie wód agresywnych (zwłaszcza siarczanów). Podobne jest także i zastosowanie cementu pucolanowego. 
• Cementy szybkotwardniejące – są to cementy odznaczające się bardzo szybkim przebiegiem procesu twardnienia. Niekiedy bywają także nazywane szybkosprawnymi. Można posługiwać się nimi wykonując roboty budowlane w sezonie zimowym, jak również wykorzystywać do tworzenia betonów i konstrukcji żelbetowych wymagających osiągnięcia wysokiej wytrzymałości w krótkim czasie. Taka potrzeba może zaistnieć np. kiedy trzeba szybko rozdeskować konstrukcję przy wykonywaniu fundamentów pod maszyny, które muszą jak najprędzej wejść do eksploatacji.  Cementy szybkotwardniejące portlandzkie powinny być stosowane w deskowaniach ślizgowych do wznoszenia konstrukcji żelbetowych, do produkcji prefabrykatów betonowych i żelbetowych o wysokich klasach odpornościowych oraz do konstrukcji sprężonych – w celu przyspieszenia cyklu produkcyjnego bez konieczności zastosowania obróbki cieplnej. 
• Cement murarski – nie nadaje się on do wykonywania betonów sprężonych, ale można tworzyć przy jego użyciu betony do klasy B75. Stosuje się go powszechnie do wytwarzania zapraw murarskich i tynkarskich oraz podczas produkcji żużlobetonowych i gruzobetonowych. Jest mieszaniną zmielonego drobno klinkieru cementowego i obojętnych dodatków, np. mączki kamiennej lub ceglanej. 
• Cementy specjalne -  do tej grupy cementów zalicza się cement hydrotechniczny i cement portlandzki siarczanoodporny. Cement hydrotechniczny zawiera gips, ale ma ograniczoną zawartość glinianów. Zaczyna wiązać nie wcześniej niż po dwóch godzinach, ale też nie później niż po upływie 12 godzin. Cement siarczanoodporny ma dużą odporność na agresję siarczanową. Dzieje się tak dzięki dużej zawartości w jego składzie  glinianu trójwapniowego. Jego odmianą jest cement niskoalkaliczny o odporności umiarkowanej lub dużej.

Zastosowanie cementu jest bardzo szerokie. Powszechnie wykorzystuje go przede wszystkim budownictwo. Jako spoiwo służy do trwałego łączenia z sobą konkretnych materiałów, np. cegieł, pustaków, czy kamieni. Wchodzi także w skład betonu, bez którego nie jest w stanie obejść się żadna budowa. Przygotowuje się z niego zaprawy cementowe lub cementowo wapienne oraz wykonuje szczególny rodzaj betonu, tj. beton elewacyjny lub beton architektoniczny. Z cementu powstają także betonowe prefabrykaty i konstrukcje żelbetowe. Materiał ten jest wręcz nieoszacowany pod względem jego przydatności i użyteczności
w wielu dziadzinach gospodarki oraz codziennego życia.